2025/03/25

Ikasten elkarteak hitzaldi bat antolatu du, giza esperientziaren alderdi sakon eta unibertsalenetako bati buruz argia emateko: hileta-errituak. Iñaki Olaizola Eizagirre antropologoak publikoa gidatuko du Euskal Herriko ehorzketa tradizioetan barrena egingo duen bidaian, bertako sinbolismoa, bilakaera eta eskualdeko identitate kulturalean izan duten eragina arakatuz. Hileta-errituak izeneko hitzaldia Armeria Eskolan izango da ostegunean, 10:00etan.

Olaizola, ‘Ritos funerarios en el País Vasco’ liburuaren egilea, kultur antropologian aditua da eta bere ibilbidearen zati handi bat euskal gizartea mendeetan zehar moldeatu duten ohiturak eta sinesmenak ikertzeari eskaini dio. Hitzaldi honetan, antropologoak azalduko du heriotzarekin lotutako erritualak, agurtzeko eta dolua egiteko modu gisa ez ezik, gizarte-kohesioa indartzeko eta tradizioak zaintzeko tresna gisa ere balio izan dutela.

Zer paper jokatzen dute hileta-errituek gure kulturan?

Hileta-errituak agur-zeremoniak baino askoz gehiago dira; erlijio-sinesmenak, komunitate-balioak eta transzendentalarekiko harremana islatzen dituzten adierazpen sinbolikoak dira. Euskal Herriaren testuinguruan, erlijio katolikoak eragin handia izan du erritual horietan, baina baita naturari eta bizi-zikloekiko errespetuari lotutako antzinako praktikek ere.

Hitzaldian ohitura hauek denboran zehar izan duten bilakaera aztertuko du: Kristautasunaren aurreko antzinako erritualetatik hasi eta zeremonia modernoetaraino. Globalizazioak, sekularizazioak eta aldaketa demografikoek gure gizarte garaikidean heriotzari aurre egiteko moduak nola eraldatu dituzten ere aztertuko ditu.

Heriotzarekin dugun harremanaz hausnartzeko gunea

Hitzaldia aukera paregabea izango da unibertsala izan arren eremu pribatura zokoratua izan ohi den gaian sakontzeko. Hileta-errituek dolua prozesatzen eta gure aurrekoen memoria bizirik mantentzen nola laguntzen diguten hausnartzera gonbidapena egingo du Olaizolak. Horrez gain, praktika horiek identitate kolektibo eta kultural baten eraikuntzan betetzen duten papera ere mahai gainean jarriko da.

Ikasten elkarteak antropologian, euskal kulturan edo, besterik gabe, giza bizitzaren alderdi funtsezkoenetako bat hobeto ulertzeko interesa duten guztiak animatzen ditu hitzaldi honetara. Ikasteko, hausnartzeko eta gure sustrai kulturalekin konektatzeko aukera, ikuspegi zorrotz eta aberasgarri batetik.